De Vieilles Tiges van de Belgische luchtvaart vzw

Prosper Cocquyt, de ongekroonde koning van de verkeersvliegers

Guido Wuyts en Achille Rely

I. DE PERSOONLIJKHEID

Geboren te Astene (Oost-Vlaanderen) op 9 juni 1900.
Hij verkende als eerste alle Europese vliegroutes voor Sabena.
Organiseerde de eerste geregelde luchtverbinding: België – Congo.
Maakte een studie over “de zinsbegoocheling bij de vliegers” –
hij ontving er in 1952 de jaarlijkse prijs van de “Flight Safety Foundation” voor.
In oktober 1954 overleed hij schielijk.
Hij had 21.000 vlieguren op zijn actief.

Luchtvaartloopbaan

  • 1922
    Op 1 juni kreeg hij zijn eerste luchtdoop door Albert Van Cotthem
    Op 8 augustus verwierf hij zijn eerste burgerlijk brevet.
    Op 1 september vervoegde hij de militaire vliegschool van As.
     
  • 1923
    Op 5 mei bekwam hij het militaire brevet.
     
  • 1924
    Hij vervoegde de kersverse Sabena.
     
  • 1927
    Werd als chef-piloot aangesteld en vloog alle luchtverbindingen in, die door de vooroorlogse Sabena werden verzekerd, en leidde tevens alle nieuwe piloten op, die meestal geen ervaring hadden op meermotorige vliegtuigen.
     
  • 1931
    Hij organiseerde de eerste geregelde lijndienst België - Congo
     
  • 1935
    en ontving er het “Kruis van Ridder in de Leopoldsorde” voor.
     
  • 1945
    Hij hernam dienst bij de Sabena.
     
  • 1952
    Steunend op zijn rijke ervaring, maakte hij een studie over de zinsbegoocheling bij piloten en ontving hiervoor de jaarlijkse prijs van de “Flight Safety Foundation”, bovendien verleende de “Féderation Aéronautique Internationale” hem de prestigieuse “Tissandier” prijs.
     
  • 1954
    In oktober nam men met ontsteltenis kennis van het schielijk overlijden van Prosper Cocquyt.
    De achtenswaardige Amerikaan, J.Lederer, Managing Director van de “Flight Safety Foundation” zegde “ He was what we call in this country a selfmade man; in the United States of America this is the highest honour one can achieve” (Einde citaat).

II. CURRICULUM VITAE

Tijdens de eerste-wereldoorlog volgde de jonge Cocquyt avond- en zondagslessen aan de vak- en ambachtschool te Gent en behaalde er een diploma van elektricien in wisselstroom en verwierf ook een getuigschrift van automonteur. Hij volgde tevens per briefwisseling een cursus in de Franse taal.

Eind 1921 begon hij zijn militaire dienstplicht bij het 1ste Regiment genietroepen. Door een kozijn langs moederszijde, een leerling piloot, kwam hij in contact met de vliegerij.

Op 1 juni 1922 kreeg hij te Gosselies zijn luchtdoop door Albert Van Cotthem, nog diezelfde dag begon hij een opleiding met monitor Robin. Normaal waren er een vijftal vlieguren voor nodig om te besluiten of een leerling geschikt was, maar voor Cocquyt waren drie uren meer dan voldoende.

Op 1 september 1922 verliet hij de school van Gosselies met een burgerlijk brevet op zak.
Hij vertrok naar de militaire vliegschool van As waar hij op 5 mei 1923, als beste van zijn groep, het militaire brevet verwierf.
Hij vervoegde de vliegbasis van Evere en werd ingelijfd bij het derde smaldeel van de derde groep.
Hij beschikte over een bijna fotografisch geheugen waarin hij alle informatie opsloeg en weldra was er in heel België geen kerktoren, fabrieksschouw, brug, of spoorwegstation meer dat Cocquyt niet herkende. 

In mei 1924 maakte hij de overstap naar de kersverse Sabena, waar hij zich langzaam zal ontpoppen tot een van de begaafdste verkeersvliegers. In 1927 werd hij tot chef-piloot aangesteld, de enige die Sabena tijdens het interbellum heeft gehad.
Nagenoeg alle luchtverbindingen, die door de vooroorlogse Sabena werden verzekerd, waren door hem ingevlogen. Het was bovendien zijn taak om de nieuw aangeworven piloten, die meestal geen ervaring hadden op meermotorige vliegtuigen, het vak van lijnpiloot bij te brengen.

Ten einde een regelmatige luchtverbinding tussen het moederland en haar kolonie te kunnen starten, vertrok Prosper Cocquyt samen met marconist Freddy Timper en boordwerktuigkundige Devismaison op 23 december 1931 vanuit Brussel-Haren voor een verkenningsvlucht naar het Sahara gebied. Er werden in totaal 8.000 km afgelegd zonder noemenswaardige moeilijkheden.
Toch zullen er nog drie jaar verlopen alvorens de eerste vlucht naar Leopoldstad vertrok.

  

Op 23 februari 1935 om 4 uur startte de bemanning, samengesteld uit gezagvoerder P.Cocquyt, co-piloot Jean Schoonbroodt en marconist Fernand Maupertus, de OO-AGH een driemotorige Fokker.

De eerste passagier was Tony Orta, de Sabena directeur voor Afrika.

Het vluchtschema voor de exploitatie van de lijn België ­ Kongo was:

  • 1ste dag:
    Brussel ­ Marseille ­ Oran (1925 km.)
     
  • 2de dag:
    Oran ­ Colomb Bechar ­ Reggan (1175 km)
     
  • 3de dag:
    Reggan ­ Gao ­ Niamey (1600 km)
     
  • 4de dag:
    Niamey ­ Zinder ­ Fort Lamy (1490 km)
     
  • 5de dag:
    Fort Lamy ­ Fort Archambaut ­ Bangui ­ Cocquilatstad (1540 km)

De vlucht gebeurde volledig op zicht. Radio contact en goniometrie waren enkel sporadisch beschikbaar.

Op 28 februari om 13.55 h streek het vliegtuig op het vliegveld van N’Dolo te Leopoldstad neer.

Op 4 maart begon de terugreis naar Brussel waar de OO AGH tijdens de avond van 8 maart landde.

De Minister van Verkeerswezen, du Bus de Warnaffe verleende aan Prosper Cocquyt het kruis van Ridder in de Leopoldsorde.

In de ochtend van dezelfde dag was Jo Van Ackere te Haren opgestegen om de tweede regelmatige verbinding, die langzaam zal ontwikkelen tot de gerenommeerde LBC (Liaison Belgique Congo), te verzekeren.

Uiteraard was Cocquyt een kosmopoliet geworden die vaak in het milieu van de elite bewoog.

Tot zijn vriendenkring behoorde de Nederlander Willem Van Veenendaal, die naast KLM piloot op de Nederland ­ Oost Indië route ook een begenadigd auteur was.

Cocquyt bevond zich te Brussel op het ogenblik dat de Duitsers de hoofdstad innamen.
Tijdens de oorlogsjaren maakte hij van zijn gedwongen rust gebruik om cursussen van polytechniek en beroepsoriëntering te volgen.

Op 3 september 1944 werd Brussel door Britse troepen bevrijd. Cocquyt reed onmiddellijk per fiets naar de luchthaven te Haren om er de Sabena kleuren, die hij bewaard had, aan de vlaggenstok te hijsen. Het zal tot 10 augustus 1945 duren voor hij terug als piloot kan fungeren. Hij werd weer gezagvoerder en hoofdpiloot bij Sabena zoals weleer.

Gedurende zijn loopbaan stelde hij vast dat talrijke ongevallen te wijten waren aan een weinig gekende oorzaak, namelijk, de zinsbegoocheling van piloten.

Na twintig jaar zoeken, nadenken en discussies met wetenschappers, vond hij het bewijs om zijn theorie te bekrachtigen. Hij stelde een rapport op dat in alle luchtvaartkringen werd verspreid.
Voor dit werk kreeg hij in 1952 de prijs van de “Flight Safety Foundation” .

Met ontsteltenis nam men in oktober 1954 kennis van het schielijk overlijden van Prosper Cocquyt.

De mens wordt geboren, leeft en sterft maar zijn bijdrage tot de mensheid is nooit verloren.
Alles wat hij gedaan heeft tijdens zijn leven is nagelaten van de ene generatie op de andere tot ontwikkeling van de verkeersluchtvaart zoals ze nu is.

III. DE PRESTATIE, DE UITZONDERLIJKE VERWEZENLIJKING OF HET BELANGRIJK FEIT

Het kader

  • De eerste ontwikkeling van de verkeersluchtvaart tijdens het interbellum.
  • De oprichting van een Europees luchtnetwerk voor Sabena.
  • De start ven een geregelde verbinding van België met haar kolonie. (LBC)
 
De realisatie

  • Het invliegen van alle nieuwe Sabena vliegroutes.
  • Het opleiden van piloten als lijnpiloot op meermotorige vliegtuigen.
  • Het organiseren en invliegen van de geregelde België ­ Congo luchtverbinding;

IV. BIBLIOGRAFIE

  1. Contact n° 36 : - Newsletter of BAHA. “In Memoriam P.Cocquyt” ” door Achilles Rely
  2. La Conquète de l’Air
  3. Prosper Cocquyt : door Albert Goetghebeur
  4. La Chanson d’Escadrille : door Marcel Doncq
  5. Brussels Airport : Frans Van Humbeek
  6. Tussen hemel en aarde : Willem Van Veenendaal
  7. Ze vlogen als vogels : Willem Van Veenendaal
  8. De Belgen en de verovering van het luchtruim ­ Edit: Hayez 1976 :
    Ter gelegenheid van de 75 ste. verjaardag van de Koninklijke Aëroclub van België.
  9. La Sabena 1923 ­ 2001 : door Guy Vanthemsche.
    Editions De Boeck Université- ISSN 1370-0715.
  10. De pionierspiloot Pros Cocquyt en de eerste jaren van de SABENA:­
    Tekst van een voordracht door Franz Cocquyt gegeven voor de August Vermeylenkring op 13/11/2002